Zespół jelita drażliwego (IBS), inaczej zespół jelita nadwrażliwego, znany wcześniej jako nerwica jelit – wywiera większy wpływ na jakość życia pacjentów niż astma, depresja, cukrzyca i migrena. IBS to grupa objawów – w tym ból brzucha i zmiany w strukturze ruchu jelita bez jakichkolwiek dowodów na uszkodzenia. Objawy występują przez długi czas, często nawet latami. Zesół jelita drażliwego został rozpoznany w czterech głównych grupach zależnych od tego, czy występuje biegunka, zaparcia, oba symptomy, czy też nie występuje żaden z nich zbyt często (są to odpowiednio: IBS-D, IBS-C, IBS-M lub IBS-U). Zaburzenia takie jak lęk, depresja i zespół przewlekłego zmęczenia są bardzo powszechne wśród osób z IBS.
Zespół jelita drażliwego – przyczyny
Pierwotna przyczyna nie jest znana. Teorie obejmują czynniki patofizjologiczne, które mogą mieć wpływ na wystąpienie choroby takie jak:
- nadmierny rozrost flory bakteryjnej (SIBO) nawet w 84% przypadków,
- spożywanie pokarmów ubogoresztkowych (ubogich w błonnik),
- zmiany w sferze psychicznej (u 70-90% pacjentów chorych na IBS występują zaburzenia osobowości, niepokój lub depresja),
- przebycie infekcji jelitowej (np. czerwonki) – u osób tych stwierdzono zwiększenie liczby komórek endokrynnych jelit i zawartości w nich serotoniny,
- rola mózgu jest nie do końca wyjaśniona – nowe badania wykazują zmiany aktywności w obszarach kory mózgowej odpowiedzialnych za odczuwanie bólu,
- zaburzenia czucia trzewnego i funkcji motorycznej jelit co potwierdzają badania:
- niski próg bólowy odbytnicy rozszerzanej balonem,
- zwiększona odpowiedź ruchowa jelita grubego na pobudzanie niektórymi lekami (prostygmina), hormonami (cholecystokinina) lub pokarmem.
Dowiedz się więcej: Ibesan vs Colilen IBS – jak poskromić zespół jelita drażliwego?
Zespół jelita drażliwego – objawy
Głównymi objawami IBS są bóle brzucha lub dyskomfort związany z częstą biegunką, lub zaparciem oraz zmiany zwyczajów jelita grubego. Objawy zwykle występują jako ostre ataki, które ustępują w ciągu jednego dnia, ale prawdopodobne są nawroty. Może też przychodzić pilna potrzeba wypróżnienia, wzdęcia lub nadwrażliwości brzucha. Osoby z IBS, częściej niż inne, mają refluks żołądkowo-przełykowy, objawy dotyczące układu moczowo-płciowego, zespołu przewlekłego zmęczenia, fibromialgii, bólów głowy, bólów pleców i objawów psychiatrycznych, takich jak depresja i lęki. Około jednej trzeciej mężczyzn i kobiet, u których stwierdzono IBS, zgłaszają zaburzenia seksualne, zwykle w postaci zmniejszenia libido.
Przeczytaj też: Stoperan vs Nifuroksazyd – co wybrać na biegunkę?
Zespół jelita drażliwego – leczenie
Stwierdzono, że wiele sposobów leczenia może skutecznie radzić sobie z chorobą. Nie ma jednak sposobu na trwałe wyleczenie zaburzeń, postępowanie lecznicze może tylko złagodzić objawy choroby.
Przeczytaj też: Smecta – zatrzymaj biegunkę
Dieta podczas zespołu jelita drażliwego
Badania wykazały, że nawet 70% pacjentów z IBS korzystało z diety FODMAP. Dieta ta polega na ograniczeniu węglowodanów słabo absorbowanych w jelicie cienkim, a także fruktozy i laktozy. Wykazano ogólne zmniejszenie objawów IBS oraz bóli brzucha u pacjentów stosujących FODMAP, jednak dalszych badań wymaga ocena jej bezpieczeństwa przy dłuższym czasie stosowania.
Niektórzy pacjenci z IBS uważają, że mają jakąś formę nietolerancji pokarmowej – jednak testy zazwyczaj tego nie potwierdzają. Dlatego Brytyjskie stowarzyszenie dietetyczne opublikowało przewodnik dietetycznego zarządzania objawami choroby dla dorosłych, którego główne zalecenia brzmią następująco:
- unikać alkoholu, ostrego jedzenia, jeśli jest podejrzane, dodatkowego spożywania otrębów pszennych;
- ograniczyć mleko, produkty mleczne;
- kofeina, gluten, płyny – niewystarczające dowody, by zarekomendować zalecenia;
- można spróbować spożywać dwie łyżki stołowe siemienia lnianego dziennie, przez okres trzech miesięcy lub stosować dietę ubogą w fermentowalne węglowodany FODMAP;
- probiotyki są uważane za bezpieczne przy IBS;
Inne metody zalecane przy zespole jelita drażliwego to unikanie stresu, stosowanie środków farmakologicznych oraz zażywanie oleju z mięty pieprzowej. Do alternatywnych metod leczenia zalicza się jeszcze hipnoterapię, medytację i jogę.
Niestety u większości chorych objawy nawracają. Pozytywnym faktem jest to, że pomimo znacznego dyskomfortu i obniżenia jakości życia, choroba ma łagodny przebieg i nigdy nie prowadzi do wyniszczenia.
