Rozmiary domowej apteczki zwiększają się wraz z ilością domowników i każdym kolejnym sezonem chorobowym. Sprawdź, jak właściwie przechowywać leki. Dowiedz się, gdzie można wyrzucić przeterminowane leki i jak zrobić to w bezpieczny sposób. Poznaj proste zasady i wprowadź je w życie dzięki przydatnej infografice!
Spis treści:
1. Prawidłowe przechowywanie leków
Aby produkt leczniczy zachował swoje właściwości i można go było bezpiecznie stosować, należy przechowywać go w odpowiednich warunkach. Właściwe przechowywanie leków nie zadaniemem skomplikowanym ani pracochłonnym – nawet dla osób zapominalskich. Konsekwencje wynikające z niewłaściwego przechowywania leków mogą natomiast odbić się niekorzystnie na zdrowiu i życiu.
Większość leków przechowuje się w suchym miejscu, bez dostępu promieniowania słonecznego, chroniąc przed zakurzeniem, zabrudzeniem i zniszczeniem, a także bezpośrednim kontaktem ze ścianami i podłogą (1). Pamiętajmy, aby bezwzględnie przechowywać leki poza zasięgiem dzieci i zwierząt.
Najważniejszymi aspektami, na które należy zwrócić uwagę przechowując leki w warunkach domowych, są temperatura, wilgotność oraz termin ważności.
Zobacz także: Smog – weź udział w ogólnopolskim badaniu. Razem możemy więcej!
Temperatura przechowywania leków
Kupując lek w aptece możemy mieć pewność kontroli temperatury przy transporcie i przechowywaniu preparatów na każdym etapie.
Informacja o zakresie temperatur przy przechowywaniu danego leku po zakupie jest umieszczona na opakowaniu zewnętrznym oraz w pkt. 5 ulotki dołączonej do opakowania.
Leki przechowujemy:
- w lodówce (2-8°C),
- w warunkach chłodniczych (8-15°C),
- w temperaturze pokojowej (15-25°C),
- w temperaturze poniżej 25°C (czyli w domyśle 15-25°C).
Leki z apteki do domu najlepiej transportować w strunowej torbie termoizolacyjnej, styropianowym opakowaniu do transportu leków lub lodówce turystycznej. Dotyczy to zwłaszcza produktów leczniczych, które powinny być przechowywane w lodówce oraz wszystkich leków w trakcie letnich upałów.
Przechowywanie leków a wilgotność
Wilgotność powietrza jest jednym z największych wrogów przechowywania leków. Apteki kontrolują ten parametr na bieżąco, wykorzystując w tym celu higrometr.
Po zakupie produktu leczniczego należy wystrzegać się trzymania leków w:
- łazience,
- kuchni,
- aucie,
ze względu na wysoką wilgotność oraz duże wahania temperatury.
Termin ważności leku a termin przydatności leku po otwarciu
Te dwa pojęcia nie są sobie tożsame.
- Informacja o terminie ważności produktu leczniczego (EXP) jest umieszczona zarówno na opakowaniu zewnętrznym leku (np. kartoniku), jak i opakowaniu wewnętrznym (np. na etykiecie butelki czy blistrze tabletek).
Np. “Termin ważności: 10/2021” oznacza, że dany lek może być bezpiecznie stosowany do 31 października 2021 r. Terminu ważności leku należy bezwzględnie przestrzegać, ponieważ przyjmowanie produktu leczniczego po jego upływie wiąże się z możliwością zatrucia organizmu substancjami toksycznymi (metabolitami leku).
- Leki w płynnej postaci (np. krople i syropy) mogą mieć dodatkowo informację o terminie przydatności do użycia po pierwszym otwarciu opakowania.
Np. “Po otwarciu butelki lek należy zużyć w ciągu 6 miesięcy”. Taka informacja jest wtedy najważniejsza (zakładajc, że nie wykracza poza termin ważności leku). Znajdziemy ją w pkt. 5 ulotki dołączonej do opakowania.
Aby łatwo zweryfikować, czy lek nadaje się jeszcze do użycia wystarczy zanotować na opakowaniu datę pierwszego otwarcia.
Przeczytaj również: Jak czytać ulotki leków?
2. Przeterminowane leki – stosować, czy nie?
Stosowanie leków po upływie terminu ważności nie jest rozsądnym pomysłem i nie powinno być praktykowane. Podobnie w przypadku nieprawidłowego przechowywania, stwierdzenia niepokojących zmian w wyglądzie lub smaku produktu – zdecydowanie bezpieczniej kupić nowy lek.
Nie warto ryzykować braku zadziałania preparatu, zatrucia organizmu metabolitami produktu leczniczego i nieprzewidzianego pogorszenia stanu zdrowia.
3. Dlaczego nie wolno wyrzucać leków do kosza?
Świadomość ekologiczna Polaków rośnie. Wiele kampanii, w tym akcji skierowanych także dla dzieci, pomaga w pogłębianiu i ugruntowaniu wiedzy o tym, jak właściwie segregować śmieci. Segregowanie papieru, plastiku, metali, szkła i odpadów bio przychodzi nam już w miarę naturalnie, niestety przypadku leków nie jest już tak oczywiste. Przez wiele lat nie myślano o niewykorzystanych i przeterminowanych lekach ak o odpadach niebezpiecznych.
Tymczasem bezpieczne wyrzucanie przeterminowanych leków jest ważnym zadaniem każdego z nas. Nie wyrzucajmy leków “jak leci” do toalety lub odpadów komunalnych, ponieważ zawarte w nich substancje przyczyniają się do skażenia środowiska naturalnego: zatrucia wody, gleby, roślin i zwierząt – na długie lata.
O ile jedna tabletka nie stanowi większego problemu, tak kilkanaście ton tabletek i zawartych w nich związków chemicznych jest już realnym zagrożeniem dla środowiska oraz zdrowia i życia ogromnej ilości gatunków. Pośrednio wpływa to także na skażenie pożywienia trafiającego na nasze stoły – warto o tym pamiętać.
Wyrzucanie leków do kosza, toalety i odpływu umywalki jest łamaniem prawa. W niektórych gminach możemy spotkać się z karami za niewłaściwe postępowanie z przeterminowanymi lekarstwami.
Może zainteresuje Cię: Naturalnie na odporność – czyli jak?
4. Gdzie wyrzucać przeterminowane leki?
Właściwe sposoby na bezpieczną utylizację przeterminowanych leków to:
Oddanie leków do stacjonarnych Punktów Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK).
Punkty zbiórki leków prowadzone są przez gminy bądź na ich zlecenie, na podstawie przepisów prawnych – ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach z dnia 13 września 1996 r. (2). Jest to bezpłatna możliwość dla mieszkańców gminy, przy czym mieszkańcy dostarczają odpady na teren PSZOK samodzielnie i na własny koszt. Do odbioru powinna zostać wyznaczona co najmniej jedna osoba, która zajmuje się również ewidencją przyjmowanych odpadów.
Oprócz leków mieszkańcy gminy mogą oddać do PSZOK posortowane odpady komunalne:
- tworzywa sztuczne – plastik, metal, kartony po napojach,
- papier – papier i tekturę,
- szkło – białe i kolorowe,
- bioodpady – odpady biodegradowalne z kuchni i ogrodu,
- elektrośmieci – zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny (ZSEE),
- odpady budowlane i rozbiórkowe,
- zużyte opony,
- zużyte baterie i akumulatory,
- meble i inne odpady wielkogabarytowe.
Dodatkowe informacje o PSZOK – godzinach otwarcia, danych teleadresowych, wskazówkach dojazdu – znajdziemy na stronach www, wpisując w wyszukiwarkę hasło: “PSZOK + dana miejscowość gminna”.
Oddanie leków do Mobilnego Punktu Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych (MPSZOK).
Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom mieszkańców, wiele gmin wprowadziło mobilną wersję PSZOK. Dzięki temu dostęp do miejsca bezpłatnej zbiórki przeterminowanych leków zostaje znacznie ułatwiony.
Harmonogram zbiórek oraz lokalizacje MPSZOK znajdziemy na dedykowanych stronach www.
Wyrzucenie leków do przeznaczonych na ten cel pojemników, dostępnych w niektórych aptekach.
Jest to również możliwość bezpłatna. Opróżnianiem pojemników na leki w aptekach zajmują się specjalistyczne firmy działające na terenie danej gminy, które wygrały przetarg i mają umowę z daną apteką. Firmy te biorą na siebie obowiązek właściwej i bezpiecznej utylizacji przeterminowanych produktów leczniczych.
W przypadku utrudnień w wyrzucaniu przeterminowanych leków do aptecznego pojemnika lub gdy zaobserwujemy częste przepełnienie takiego pojemnika, możemy powiadomić o tym swoją gminę (mailowo lub telefonicznie). Pozwoli to na usprawnienie organizacji odbioru niebezpiecznych odpadów na terenie gminy.
Pewnym zaskoczeniem może być fakt, że nie każda apteka przyjmuje przeterminowane leki. Właściciele aptek nie mają takiego obowiązku – zajmuje się tym gmina. Warto jednak zapytać farmaceutę, czy mógłby przyjąć od nas przeterminowane preparaty, aby ułatwić nam pozbycie się ich.
5. Jak wyrzucać przeterminowane leki?
Przygotowanie do wyrzucenia leków po upływie terminu ważności wygląda podobnie w większości gmin:
- do oznakowanych pojemników można wyrzucić wszystkie preparaty apteczne: leki, suplementy diety oraz wyroby medyczne,
- preparaty wyrzucamy w oryginalnych opakowaniach, ale bez tekturowych opakowań zewnętrznych i ulotek (które wyrzucamy do pojemnika na papier),
- nie wyjmujemy tabletek z blistrów ani nie opróżniamy butelek z płynów.
Do pojemników na leki nie wyrzucamy natomiast:
- strzykawek, ampułkostrzykawek i igieł,
- zużytych środków opatrunkowych,
- opakowań zewnętrznych preparatów oraz ulotek,
- termometrów rtęciowych – niektóre punkty zbierają je oddzielnie.
Polacy chętnie kupują w aptekach preparaty dostępne bez recepty. Sięga po nie ponad 70% naszych rodaków. Rynek suplementów diety oraz leków OTC (“over-the-counter”, ang. bez recepty) w Polsce wyniósł w 2018 r. 13,2 mld zł (3). Według badań firmy Cheers (producent witamin i minerałów premium), prawie 50% ankietowanych wydaje miesięcznie ponad 50 zł na suplementację (4).
Zdecydowana większość osób kupuje preparaty apteczne bez konsultacji z lekarzem czy farmaceutą i nie zawsze są to decyzje przemyślane. Duża ilość leków w domowych apteczkach sprawia, że rzadziej sięgamy po otwarte już opakowania, sięgając po nowe środki. Tym samym częściej dochodzi do przeterminowania leków i konieczności ich bezpiecznego wyrzucenia.
Troskę o zdrowie i środowisko naturalne rozpocznijmy już na etapie wyboru właściwych farmaceutyków, stawiając na fachowe źródła wiedzy. Zadbajmy również o prawidłowe przechowywanie i utylizację leków. To proste!
6. ABC przechowywania i wyrzucania leków
Przewodnik Medsowa.pl
Zapoznaj się z najważniejszymi zasadami dotyczącymi przechowywania i wyrzucania leków. Zadbaj o zdrowie i środowisko naturalne już dziś!
Pobierz darmową infografikę "ABC przechowywania i wyrzucania leków"
Bibliografia:
| 1. | https://www.gov.pl/web/zdrowie/przechowywanie-i-utylizacja-lekow |
| 2. | http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20120000391/U/D20120391Lj.pdf |
| 3. | https://mypmr.pro/products/rynek-suplementow-diety-w-polsce-2019 |
| 4. | https://cheers.com.pl/wiedza/nawyki-zywieniowe-polakow |
