Jakie witaminy dla seniora wybrać?

W miarę starzenia się organizmu dochodzi w nim do wielu zmian, między innymi w obrębie układu krążenia, układu mięśniowego i kostnego. Aby zadbać o zdrowie, należy spojrzeć na swoje życie wieloaspektowo – przez pryzmat diety, aktywności fizycznej oraz suplementacji. Po jakie witaminy powinni sięgać seniorzy, aby utrzymać zdrowie, kondycję i witalność na co dzień?

Dlaczego w organizmie brakuje składników odżywczych?

W literaturze wskazuje się, że w Polsce systematycznie wzrasta odsetek osób borykających się z nadwagą i otyłością. W większości przypadków nadmierna masa ciała ma związek z dodatnim bilansem energetycznym oraz brakiem regularnego wysiłku fizycznego [1]. Chętnie sięgamy po produkty wysokoprzetworzone, a więc jednocześnie pozbawione wartościowych składników odżywczych, jak witaminy i minerały. Inną przyczyną niezbilansowania diety jest skłanianie się ku popularnym dietom z prasy popularnej, których skład nie ma uzasadnienia dietetycznego, jest nieprawidłowo skomponowany i w dłuższej perspektywie mogą one stanowić zagrożenie dla zdrowia.

Dodatkowo trzeba pamiętać, że wiele osób w podeszłym wieku ze względów zdrowotnych przyjmuje różnego rodzaju leki. Również i one mogą wpływać na niedobór witamin i minerałów powodując negatywną interakcję [2]:

• niektóre leki moczopędne zmniejszają wchłanianie żelaza i witamin A, D, K i B12,
• tetracykliny zaburzają metabolizm witaminy C,
• kortykosteroidy zwiększają wydalanie potasu, wapnia i cynku.

Jak wybierać witaminy i suplementy diety dla osób w podeszłym wieku?

Witaminy to związki obojętne z punktu widzenia dostarczania energii organizmu, które odgrywają jednak doniosłą rolę w jego prawidłowym funkcjonowaniu, regulując setki procesów biochemicznych.

W diecie osób starszych nie powinno zabraknąć przede wszystkim witamin z grupy B. Tiamina (witamina B₁) bierze udział w przekazywaniu impulsów nerwowych i wpływa na pracę układu odpornościowego. Ryboflawina (witamina B₂) jest niezbędna w procesie krwiotwórczym. Pomaga też utrzymać w dobrej kondycji skórę i partycypuje w metabolizmie składników odżywczych. Z kolei niacyna (witamina B₃) jest odpowiedzialna za prawidłowe funkcjonowanie mózgu, obwodowego układu nerwowego, wpływa na wytwarzanie szeregu hormonów, w tym tyroksyny.

Na pracę układu nerwowego wpływa też pirydoksyna (witamina B₆). Dodatkowo jest ona niezbędna do przemian wielu aminokwasów, aminotransferaz i dekarboksylaz. Te pojedyncze enzymy są potrzebne dla dobrego samopoczucia i zdrowia na co dzień. W miarę starzenia się organizmu pogorszeniu ulega kondycja włosów, skóry i paznokci, dlatego warto sięgnąć po suplementy diety z biotyną (witamina B₆) [3].

Jak seniorzy powinni dbać o serce?

Seniorzy powinni zadbać także o zdrowe i silne serce. To istotne, ponieważ w miarę starzenia się organizmu dochodzi do zmian organicznych i czynnościowych w układzie krążenia. Podwyższeniu ulega skurczowe ciśnienie tętnicze i ciśnienie tętna, zaś zmniejszeniu – zdolność do zwiększenia rzutu serca. Dochodzi także do przebudowy struktury serca. Ubywa włókien elastycznych oraz nasilają się procesy włóknienia i wapnienia. Układ naczyniowy staje się też mniej podatny na działanie czynników pobudzających (alfa-antagonistycznych i beta-agonistycznych) [4].

O serce można zadbać, podając wyciąg z owoców głogu, wspierający dotlenienie mięśnia sercowego [5]. Warto także zwrócić uwagę na obecność w suplementach na serce wyciągu ze skórek winogron oraz koncentratu czerwonego wina [6,7]. Pierwszy związek wykazuje działanie kardioprotekcyjne, antyproliferacyjne i przeciwzapalnie, głównie dzięki zawartości związków polifenolowych. Z kolei prozdrowotne właściwości czerwonego wina znane są od lat. Wynikają m.in. z wysokiej zawartości antyoksydantów zawartych w taninach i flawonoidach. Najczęściej badanym związkiem jest resweratrol. Taka suplementacja świetnie uzupełnia regularną aktywność fizyczną.

Czy suplementy diety zawsze są potrzebne?

Suplementy diety to sprawdzony sposób na to, aby dostarczyć organizmowi związków o działaniu prozdrowotnym. Trzeba jednak pamiętać, że ich zadaniem nie jest profilaktyka, a tym bardziej leczenie dolegliwości. Dodatkowo wypada wskazać, że przyjmowanie suplementacji jest uzasadnione jedynie w przypadku występowania ewentualnych niedoborów. Nie ma potrzeby sięgania po tego rodzaju preparaty, w przypadku stosowania zbilansowanej diety, ponieważ hiperwitaminoza może być równie szkodliwa, co niedobór związków odżywczych.

Wybierając suplementy dla osoby starszej, warto wybierać preparaty o kompleksowym składzie. Dzięki temu nie trzeba pamiętać o odmierzaniu porcji kilku produktów, wystarczy zaledwie jeden.

Bibliografia:

1. Szcześniak P. i in., Żywienie i suplementacja diety w wieku podeszłym, Farm Pol, 2009, 65(11): 775-779;
2. Duda G. i in., Polskie rekomendacje dotyczące spożycia witamin i składników mineralnych przez osoby w starszym wieku, Farmacja Współczesna 2008, 1: 16-23;
3. Gryszczyńska A., Witaminy z grupy B – naturalne źródła, rola w organizmie, skutki awitaminozy;
4. Karasek D. i in., Niewydolność serca w wieku podeszłym, Kardiologia po Dyplomie 2012; 11 (1): 16-30;
5. Król D., Głóg (Crataegus monogyna (L.), Crataegus oxyacantha (L.)) – cenną rośliną leczniczą, Postępy Fitoterapii 2/2011;
6. Sharafan M. i in., Winorośl właściwa – wysoko ceniony gatunek leczniczy, spożywczy i kosmetyczny, Lek w Polsce 2023'08 | Vol. 33 (387);
7. Błaszczyk J. i in., Właściwości zdrowotne wina, Prace naukowe uniwersytetu ekonomicznego we Wrocławiu nr 461, 2016.